Narodziny bestsellera
W ramach projektu Fundacja prowadziła w 2014 r. cykl warsztatów i spotkań dla dzieci i młodzieży, obrazujących proces powstawania książki na wszystkich jej etapach – od twórcy i pomysłu (pisarza/ilustratora), przez redakcję, typografię, opracowanie graficzne, projekt okładki, ilustracji, dobór czcionki, papieru, skład i druk. Pokazywaliśmy tworzenie książki papierowej, audiobooka, książki w wersji elektronicznej oraz multimedialnej. Uczestnicy zajęć spotykali się z autorami, którzy pracują nad ostatecznym kształtem swojej książki razem z ilustratorem lub wydawcą. Podczas warsztatów z ilustratorami prezentowaliśmy różne metody i narzędzia pracy grafika. Na spotkaniu poświęconym audiobookom pokazywaliśmy, jak nagrywa się słuchowisko muzyczne – w jaki sposób są przygotowywane efekty dźwiękowe i muzyka, jak działa sprzęt, na którym montuje się profesjonalne nagrania. Przy współpracy z producentem oprogram
owania na tablety dzieci wzięły udział w warsztatach z interaktywnymi książkami w
wersji elektronicznej. Celem projektu był również kontakt twórca-odbiorca, tak aby młody czytelnik mógł zapoznać się z całą procedurą powstawania książki, a autor – jeszcze lepiej poznać oczekiwania dzieci.
KLASYKA ILUSTRACJI. Warsztaty z Roberto Innocentim
22 maja gościem księgarni Badet na Ursynowie był Roberto Innocenti, autor najpiękniejszych edycji klasyki dziecięcej, polskim czytelnikom znany przede wszystkim jako autor ilustracji do „Pinokia” (wyd. Media Rodzina). Jego ilustracje pełne są szczegółów, zaludnione mnóstwem postaci, jak w malarstwie Pietera Bruegla. Włoski ilustrator nie lubi jednak takich porównań, twierdzi, że w swojej pracy opiera się przede wszystkim na wyobraźni, i choć podobne fragmenty pejzażu i architektury można odnaleźć w miasteczkach Toskanii, to zestawione są na ilustracjach w sposób dowolny, według fantazji artysty. Ilustracje Innocentiego nie podążają za modnymi trendami, jak twierdzi sam autor: są poza czasem i poza przestrzenią – tak samo, jak ilustrowane przez niego książki, głównie baśnie, które dzieją się przecież w nieokreślonym czasie i miejscu. Dlatego zapewne podczas spotkania dzieci nie miały problemu z odgadnięciem, jaką postać rysuje mistrz. Jedną z najczęściej używanych przez Innocentiego technik jest akwarela, bardzo precyzyjne obrazy powstają na formatach zbliżonych do książkowych ilustracji. Uczestnicy spotkania mieli okazję się przekonać jak dużo pracy wkłada Innocenti w tworzenie ilustracji – niewielka akwarela malowana jest przez tydzień, namalowanie większej zajmuje nawet miesiąc. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
W POSZUKIWANIU INSPIRACJI. Spotkanie z Kim Jin-kyungiem
24 maja gościem księgarni Badet w Wilanowie był Kim Jin-kyung, autor „Szkoły kotów”, serii książek o przygodach kotów w świecie magii. Historia napisana przez koreańskiego autora polskim czytelnikom wydaje się zapewne dość egzotyczna, choć znajdujemy pewne analogie z Harrym Potterem. Autor, jak się okazuje, inspiruje się w dużej mierze własnymi doświadczeniami oraz uważną obserwacją kocich obyczajów. Historię „Szkoły kotów” wymyślił dla swojej córki rozpaczającej po stracie ulubionego pupila. Koty przed śmiercią stronią od ludzi, szukają samotności, tak jak Saliks z książki, który w ten sposób szykował się do wstąpienia do szkoły magii, czyli „strząsał kurz z łap”. Kim Jin-kyung zaobserwował również, że koty mają zwyczaj spotykania się nocą o określonej porze, w określonym miejscu – w książce opisane są te nocne zgromadzenia. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
JAK STWORZYĆ BOHATERA? Warsztaty z Elżbietą Wasiuczyńską
24 maja gościliśmy w Badecie Wilanów Elżbietę Wasiuczyńską, ilustratorkę, twórczynię wizerunku Pana Kuleczki. Jak się okazuje, bohater jednej z ulubionych serii dla przedszkolaków narodził się zupełnie przypadkiem, pojawił się na kartce wśród bazgrołów kreślonych przez ilustratorkę podczas rozmowy telefonicznej. Imię dla tej postaci narzuciło się samo – pan Kuleczka pokonał drogę z Krakowa do Wrocławia, do pracowni pisarza Wojciecha Widłaka, który wyposażył go w spokojne usposobienie i wymyślił dla niego przygody. Pani Ela Wasiuczyńska dorysowała postacie dzieci bohatera, autor natomiast nadał im imiona: artystka przyznaje, że imię Katastrofa było sporym zaskoczeniem. Elżbieta Wasiuczyńska ma swoje ulubione techniki plastyczne: ilustracje do Pana Kuleczki malowane są temperą, ale wiele innych ilustracji powstaje przy użyciu igły, nici, tkanin i połyskliwych cekinów. Podczas spotkania dzieci miały okazję obejrzeć szkice malarskie i oryginały ilustracji do książek i kalendarzy, podpytać o warsztat pracy i stworzyć własne prace pod okiem artystki. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
O KSIĄŻCE ILUSTRACYJNEJ. Warsztaty z Danielem de Latourem
1 czerwca gościem księgarni Badet w Wilanowie był Daniel de Latour, ilustrator książek i czasopism dla dzieci i dorosłych, twórca komiksów, autor książki ilustracyjnej dla najmłodszych „Opowiem ci, mamo, co robią pająki”. Podczas spotkania dzieci miały okazję obejrzeć szkice i oryginały ilustracji do książki o pająkach, porównać różne wersje tych samych scen, poszukać różnic między szkicem a gotową ilustracją w książce. Uważni obserwatorzy odnaleźli w książce de Latoura kilka przeplatających się wątków, niezależnych od tekstu. Dla porównania oglądaliśmy również szkice do „Arki czasu” Marcina Szczygielskiego. Według artysty ilustracje, podobne jak tekst, służą opowiadaniu pewnej historii. Oglądając szkice do książki ilustracyjnej, zauważyliśmy zapiski dotyczące opowieści, które zostały narysowane. Biegłość w rysowaniu w przypadku książki ilustracyjnej, jak się okazuje, nie wystarcza, trzeba mieć pomysł na ciekawe historie, które w książce dzieją się jednocześnie, przeplatają, znajdują wspólny finał. Spostrzegawczy czytelnik na pewno opowie je wszystkie, za każdym razem inaczej. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
JAK PISAĆ PROSTYM JĘZYKIEM O TRUDNYCH SPRAWACH? Spotkanie z Grzegorzem Kasdepke
7 września spotkaniem z Grzegorzem Kasdepke rozpoczęliśmy nowy rok szkolny. Grzegorz Kasdepke znany jest z niezwykle lekkiego pióra i przystępnego, dowcipnego języka. Z łatwością tłumaczy dzieciom terminy z dziedziny ekonomii, zasady savoir-vivre, oswaja tematy tabu. Wszelkie objaśnienia są u autora poparte przykładami z życia, historiami, które dziecko łatwo może sobie wyobrazić. Pomysły na książki bardzo często rodzą się podczas rozmów z czytelnikami, pytania dzieci są dla autora źródłem inspiracji. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
POSZUKIWANIE NOWYCH METOD TWÓRCZYCH. Warsztaty z Józefem Wilkoniem
Artysta zaprezentował nowe narzędzie swojej pracy- tablet, który pozwala na malowanie w każdych warunkach, zapewnia komfort pracy i swobodę wyboru efektów. Dla Wilkonia podstawowym, najważniejszym narzędziem są jednak własne ręce – pędzle, dłuta lub ekran tabletu podporządkowują się im. Wilkoń jest artystą tworzącym w różnych materiałach, podejmującym nowe wyzwania. Malarz zachęcił dzieci do własnych poszukiwań, pokazywał, że warto wykorzystywać specyfikę różnych metod, pozwolić zadziałać przypadkowi. W poszukiwaniu własnej metody pomagają eksperymenty z różnymi technikami, swobodne zabawy plastyczne, otwarcie na nieoczekiwane efekty. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
KOREK – KSIĄŻKA DO ZABAWY. Warsztaty z Janem Bajtlikiem
27 września Fundacja Dzieci Czytają oraz księgarnia Badet zaprosiły młodych czytelników na spotkanie z wybitnym ilustratorem młodego pokolenia, Janem Bajtlikiem. Motywem przewodnim był „Korek” – książka do nauki czytania i zabawy. Dzieci miały okazję przekonać się, że książki nie zawsze są zbiorem stronic z tekstem i ilustracjami. W książce Bajtlika można dowolnie przestawiać „strony”, bawić się ilustracjami i słowami. Młodzi uczestnicy spotkania wzięli również udział w warsztatach plastycznych i zabawach inspirowanych ruchem ulicznym. Rozmawialiśmy na temat dobrego wpływu ilustracji na odbiór tekstu przez dzieci i roli odpowiedniej typografii w przyswajaniu nauki czytania. Porównywaliśmy różnego rodzaju czcionki i dzieci miały okazję ocenić, która jest najbardziej czytelna i najciekawsza. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
HUMOR W LITERATURZE DLA DZIECI. Spotkanie z Joanną Olech
Na spotkaniu z autorką „Dynastii Miziołków” zastanawialiśmy się wspólnie, co sprawia, że przedstawiona w tekście sytuacja śmieszy młodego czytelnika. Niezbędny, jak się okazuje, jest element zaskoczenia. Humor, którego w książkach Joanny Olech nie brakuje, sprawia, że dzieci chętnie słuchają i samodzielnie sięgają po książki. Rozmawialiśmy o tym, dlaczego poczucie humoru w książkach jest tak ważne i próbowaliśmy ocenić zabawność wybranych fragmentów. Padło też sporo pytań o prawdziwość lub fikcyjność zabawnych sytuacji opisanych w książkach, oraz źródeł inspiracji. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
Spotkanie z Jujją Wieslander, autorką”Mamy Mu”
Jujja Wieslander jest szwedzką autorką niezwykle popularnej serii książek dla najmłodszych czytelników o przygodach ciekawej świata krowy Mamy Mu i nerwowego Pana Wrony. Na spotkanie przybyły tłumnie przedszkolaki i starsze dzieci, które znają Mamę Mu już kilku lat i wciąż chętnie czytują dowcipne historie o tym, jak krowa buduje dom na drzewie, zjeżdża na sankach lub uczy się jeździć na rowerze. Słuchaliśmy fragmentów książki w oryginale, a dzięki obecności Agnieszki Stróżyk poznaliśmy kilka szczegółów dotyczących tłumaczenia książek. Tłumacz miał przypadku książek Jujji Wieslander trudne zadanie ze słowami wymyślonymi przez autorkę, nieistniejącymi w języku szwedzkim i wyrazami dźwiękonaśladowczymi. Galeria zdjęć ze spotkania TUTAJ.
JAK POWSTAJE AUDIOBOOK? Spotkanie z Modestem Rucińskim
22 listopada spotkaliśmy się z Modestem Rucińskim, aktorem teatralnym, filmowym i dubbingowym, którego głos znamy z serii audiobooków o przygodach pirata Rabarbara wydanej przez BIS. Uczestnicy zajęć poznali tajniki powstawania słuchowiska. Modest Ruciński przeczytał fragmenty książki o piracie Rabarbarze i opowiedział o profesjonalnym przygotowaniu aktora do nagrań w studio. Aktor przeprowadził rozgrzewkę dykcyjną, a dzieci wzięły udział w próbach mikrofonowych. Każdy miał okazję nagrać czytany przez siebie łamaniec językowy i posłuchać, jak brzmi na nagraniu. Aktor pokazał też kilka sztuczek dotyczących osiągania odpowiedniego efektu dźwiękowego za pomocą rzeczy codziennego użytku (np. papier imitujący wiatr, butelka udająca latarnię morską). Pełną fotorelację ze spotkania można obejrzeć TUTAJ.
Raport końcowy
W ramach projektu „Narodziny bestsellera” Fundacja Dzieci Czytają prowadziła w 2014 r. cykl warsztatów dla dzieci i młodzieży, obrazujących proces powstawania książki na wszystkich jej etapach – od twórcy i pomysłu (pisarza / ilustratora), przez redakcję, typografię, opracowanie graficzne, projekt okładki, ilustracji, dobór czcionki, papieru, skład i druk. Uczestnicy zajęć spotykali się z autorami, ilustratorami, wydawcami i aktorem nagrywającym książkę dźwiękową. Przeprowadziliśmy w ramach projektu 10 spotkań, w których łącznie uczestniczyło około 600 osób. Rekordowymi, pod względem frekwencji były imprezy z udziałem szwedzkiej autorki Jujji Wieslander, Grzegorza Kasdepke oraz malarza, rzeźbiarza i ilustratora Józefa Wilkonia. W każdym z wymienionych spotkań uczestniczyło około setki osób. Podczas spotkań z pisarzami rozmawialiśmy o inspiracji, której najczęściej dostarcza najbliższe otoczenie pisarza, a także rozmowy z czytelnikami, czyli w tym przypadku z dziećmi. Dzieci mogły dopytywały o pochodzenie motywów znanych z ulubionych lektur, a autorzy – dowiadywali się bezpośrednio u źródła się, o czym chcą czytać najmłodsi. Podczas warsztatów z ilustratorami prezentowaliśmy różne metody i narzędzia pracy grafika, a także sposoby na pobudzenie kreatywności. Dzieci obserwowały artystów przy pracy i oglądały oryginały ilustracji, które znalazły się w książce oraz te, które się w niej nie zmieściły. Próbowaliśmy porównywać różne wersje okładki do książki i wybieraliśmy tę, która wg dzieci najbardziej przyciąga uwagę czytelnika. Przy współpracy z producentem oprogramowania na tablety dzieci wzięły udział w warsztatach z interaktywnymi książkami w wersji elektronicznej. Na spotkaniu poświęconym audiobookom pokazywaliśmy, jak nagrywa się słuchowisko, w jaki sposób są przygotowywane efekty dźwiękowe i muzyka, oraz jak aktor przygotowuje się do pracy nad nagraniem audiobooka. Podczas spotkań młody czytelnik mógł zapoznać się z całą procedurą powstawania książki, a autor jeszcze lepiej poznać oczekiwania dzieci. Projekt NARDZINY BESTSELLERA jest realizowany w ramach priorytetu Promocja czytelnictwa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i przy jego dofinansowaniu.
Patronami medialnymi akcji są: Miasto Dzieci i Qlturka.
